संग्रह्वृत्ती | The Attitude of Accumulation

मा गृधः | गृधिं मा कार्षिः इत्यर्थः |

धनाबद्दल असणारी जी आसक्ति किंवा इच्छा तिचा त्याग करावा.  आज सर्व जीवांची धनसंग्रह करण्याचीच प्रवृत्ति आहे.  मनुष्य जन्मल्यापासून मृत्युपर्यंत अनेक विषय, उपभोग, संपत्ति, स्थावरजंगम मालमत्ता, सत्ता, कीर्ति, यश, मान-सन्मान या सर्वांचा संग्रह करीत असतो.  ‘जितका आपण संग्रह करू, तितके आपण जास्तीत जास्त सुखी होऊ’ अशी त्याची कल्पना असते.

संग्रह केल्यामुळे कदाचित काही प्रमाणामध्ये आपल्या दैनंदिन समस्या, problems कमी झालेले दिसतात.  परंतु हीच संग्रहाची वृत्ति अत्यंत घातक ठरते.  संग्रह करणे वाईट नाही. परंतु संग्रहवृत्ति मात्र अत्यंत वाईट आहे.  त्या संग्रहाच्या वृत्तीमुळेच मनामध्ये अनेक प्रकारचे विक्षेप येतात, मन त्याच संग्रहीत विषय, भोग आणि व्यक्तींच्यामध्येच गुंतून राहते.

Planning करण्यामध्येच आयुष्य निघून जाते.  पैसे किती मिळवावेत, कसे मिळवावेत, १ लाखाचे २ लाख कसे करावेत, पैशाचा विनियोग कसा करावा, पैसे कोठे व कसे गुंतवावेत ?  या सगळ्या नियोजनामध्ये मन अत्यंत बहिर्मुख होते.

मनुष्य तेथेच थांबत नाही तर त्याची संग्रहवृत्ति दिवसेंदिवस वृद्धिंगत होत जाते.  या वृत्तीमुळे तो स्वतःचे जीवन शांत जगू शकत नाही.  तो विषयांच्याशिवाय, भोगांच्याशिवाय राहू शकत नाही.

- "ईशावास्योपनिषत्" या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति, एप्रिल २००९
- Reference: "Ishavasya Upanishad" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand Saraswati, 1^st Edition, April 2009

- हरी ॐ –