अमृत आणि भक्ति | Nectar and Devotion

‘अमृत’ हे भक्तीचे अंतरंगस्वरूप आहे.  अमृत अनेक प्रकारचे आहे.  एक अमृत समुद्रमंथनामधून निर्माण झालेले आहे.  ते स्वर्गामध्ये असून देवभोग्य आहे.  ते अमृत जरारोगनाशक आहे.  पुण्यसंचयाने जीव स्वर्गलोकामध्ये जाऊन स्वर्गीय अमृत प्राप्त करतो.  परंतु ते उपभोगत असताना पुण्यक्षय होऊन जीव पुन्हा मर्त्य लोकात प्रवेश करतो.  म्हणून हे अमृत चिरंतन नाही.  ते नाशवान आहे.  त्यामुळे भक्तीचे हे अमृतस्वरूप नाही.

दुसरे अमृत चंद्रामध्ये आहे.  ते अमृत चंद्राच्या किरणांमधून वनस्पतींच्यामध्ये येते.  त्यामुळे वनस्पतींचे, गहू, तांदूळ वगैरे धान्याचे पोषण होते.  हे अमृत प्राणिभोग्य असून देह पोषण करणारे, क्षुधा निवारण करणारे आहे.  परंतु जरामरणशोकादि निवारण करणारे नाही.  भक्तीचे स्वरूप या अमृताप्रमाणे नाही.  

नारदमहर्षींना भक्तीचे हे अमृतस्वरूप अभिप्रेत नसून ज्यामध्ये भक्त आणि भगवंताचे एकत्व होते त्यावेळी परमोच्च प्रेम-भक्ति निर्माण होते.  म्हणून ते प्रेम अमृतस्वरूप आहे.  म्हणजेच परमप्रेम भक्ति हीच अमृतस्वरूप असून भगवत्स्वरूप आहे.  तीच मोक्षदायिनी आहे.

हीच भक्ति गीतेमध्ये अनन्य, अखंड, अव्यभिचारिणी म्हणून ज्ञात आहे.  या भक्तीचे वैशिष्ठ्य म्हणजे भक्ताच्या मनामध्ये फक्त अंतर्बाह्य एकच विषय असतो.  अन्य सर्व विषयांच्या वृत्तींना थाराच नसतो.  अशी ही पराकोटीची परमप्रेमस्वरूप भक्ति नारदमहर्षींच्या मते अमृतस्वरूपच आहे.

 

- "नारदभक्तिसूत्र" या परमपूज्य स्वामी स्वरूपानन्द सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, तृतीय आवृत्ति, एप्रिल २००६
- Reference: "Narad Bhaktisutra" by Param Poojya Swami Swaroopanand Saraswati, 3^rd Edition, April 2006

- हरी ॐ –