संस्कारवर्ग आणि वृद्धाश्रम | Behavior Classes and Old-age Homes

प्राचीन काळामध्ये गुरुकुल परंपरा होती.  गुरुकुल परंपरा हा आपल्या हिंदु संस्कृतीचा आत्मा आहे.  परंतु काळाच्या ओघात आधुनिकतेच्या नावाखाली गुरुकुल परंपरेचे आपल्या समाजातून उच्चाटन झाले.  यामुळे सांप्रतच्या समाजामध्ये स्वधर्म, आपली दिव्य संस्कृती, आपल्या परंपरा या सर्वांचे घोर अज्ञान आहे.  

अन्य धर्मांचे निरीक्षण केले तर दिसते की, प्रत्येक मुस्लिम व्यक्तीस कुराण माहीत असते, प्रत्येक ख्रिश्चन व्यक्तीस बायबल माहीत असते, परंतु आपल्यापैकी कित्येकांना वेद-उपनिषदे यांचे अज्ञान आहे.  आपल्या या ग्रंथांची नावे सुद्धा माहीत नसणे, ही अत्यंत दुर्दैवाची गोष्ट आहे.  याचे कारण एकच आणि ते म्हणजे गुरुकुल परंपरेचा व संस्कारांचा अभाव !  म्हणून आज ठिकठिकाणी संस्कारवर्ग वाढत आहेत.  

संस्कारवर्गांच्याबरोबर वृद्धाश्रमांची संख्या ही वाढत आहे.  आपल्या शरीरामध्ये नऊ महिने जी माता गर्भाला आपला अविभाज्य भाग म्हणून संभाळते, जन्मल्यानंतर डोळ्यात तेल घालून संगोपन करते, वेळप्रसंगी स्वतः उपवाशी राहून आपल्या मुलाला भरवून त्याच्या डोळ्यातील आनंद निरखते, त्या आईला वेळ आल्यावर जो मुलगा घरात अडचण झाली म्हणून विभक्त करून घराच्या बाहेरील बाल्कनीमध्ये, अत्यंत दयनीय अवस्थेत तिची व्यवस्था करतो, किंवा तिथेही अडचण होते म्हणून वेळात वेळ काढून वृद्धाश्रमात जाऊन तिची नावनोंदणी करतो व परदेशातून दर महिन्याला तिच्या नावे कागदाच्या चेकवर सही करून पाठवितो, त्या मुलाला काय म्हणावे ?  सुशिक्षित, आधुनिक, प्रगत, विकसित यापैकी कोणती पदवी द्यावी ?  

ज्या भूमीत धरणीला सुद्धा मातृत्व प्रदान करून तिला परकियांच्या श्रुंखलांच्यामधून मुक्त करण्यासाठी – वंदे मातरम् !  म्हणत हजारो क्रांतीवीरांनी, भारतमातेच्या सुपुत्रांनी स्वतःला मृत्यूच्या दरीत हसत-हसत लोटून दिले, त्याच भूमीत मातृत्वाच्या अत्यंत पवित्र पदाला इतकी अवकळा यावी, यापेक्षा अधिक दैवदुर्विलास तो कोणता ?  

- "प्रश्नोपनिषत् " या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति,  एप्रिल २०१२ 
- Reference: "Prashanopanishad" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand  Saraswati, 1^st Edition, April 2012

- हरी ॐ –