मानवी जीवनाचे सम्यक दर्शन | Comprehensive View of Human Life

आपल्या धकाधकीच्या जीवनामध्ये स्वतःसाठी थोडा शांत वेळ काढून स्वतःच्या जीवनाचा विचार करणे आवश्यक आहे.  मी जन्माला कशासाठी आलो ?  माझ्या जीवनाचे प्रयोजन काय ?  माझे  जीवन मी आनंदाने कसे जगावे ?  अंतरिक सुखाच्या प्राप्तीचे साधन काय ?  आपण कुठून आलो व कुठे जाणार आहोत ?  मृत्युनंतर काय होणार ?  हे तर कुणालाच माहीत नाही.  त्यामुळे जे काही मिळवायचे ते इथेच जीवन जगत असतानाच मिळवले पाहिजे.  शोधले पाहिजे.  अन्यथा आपण जन्माला आलो, ते अज्ञानामधून व मारतोही अज्ञानामध्येच !  अंधारामध्येच आयुष्यभर चाचपडतो.  जन्माला येतो, पशूंच्याप्रमाणेच खाणे, भोगणे, झोपणे, प्रजोत्पत्ति वगैरेदि क्रिया करतो व कालांतराने मृत्यु पावतो.  असे दिशाहीन जीवन जगतो.  यावर मनुष्याने गांभीर्याने विचार केला पाहिजे.  

एक संत वर्णन करतात – अज्ञानव्याप्त मी भ्रमलो श्रमलो भारी | न च आश्रय कोठे दिसतो मज अंधारी ||  जीवनभर आपण अज्ञानामध्येच राहतो.  सभोवती विषय, माणसे, भोग सर्व काही असूनही सतत काहीतरी हरविल्यासारखे वाटते.  जीवनात आधार शोधण्याचा आपण प्रयत्न करतो.  परंतु जीवनात कुणीही आपला नित्य आश्रय होऊ शकत नाही.  सर्व माणसे काही काळ आपल्या जीवनात येतात व काळाच्या ओघात निघूनही जातात.  विषय, पैसा, ऐश्वर्य, संपत्ति, नातेवाईक यांपैकी कुणीही आपला आश्रय होऊ शकत नाही.  त्याचवेळी मनुष्याला सर्व विषयांच्या, माणसांच्या व भोगांच्या मर्यादा समजायला लागतात.  स्वतःच्या कर्तृत्वाच्या मर्यादा समजतात.  तेव्हाच मनुष्य स्वतःच्या जीवनाचा खऱ्या अर्थाने, गांभीर्याने विचार करण्यास प्रारंभ करतो.  

मनुष्यजीवनाचा सर्वांगीण व सर्वाधिक विचार आपल्या ऋषिमुनींनी केलेला आहे.  आपल्या वेदांच्यामध्ये, शास्त्रग्रंथांच्यामध्ये, धर्मग्रंथांच्यामध्ये मनुष्यजीवनाचा सम्यक् विचार केलेला आहे.  श्रीमद्भग्वद्गीतेमध्ये तर भगवंतांनी अर्जुनाला मानवी जीवनासाठी अत्यावश्यक असणारा उपदेश केलेला आहे.  हा सर्व शास्त्राचा उपदेश म्हणजेच आपल्या जीवनाचे सार आहे.  मानवी जीवनाचे रहस्य व सम्यक् दर्शन आहे.  

- "भज गोविंदम् |” या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति, एप्रिल २०१५   
- Reference: "Bhaj Govindam" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand Saraswati, 1^st Edition, April 2015

- हरी ॐ –