रामायण – भक्तीचा दिलासा | Ramayana – Devotion Gives Hope

रावणाच्या कडक पहाऱ्यामध्ये असताना सुद्धा श्रीरामाचा परमदूत व परमभक्त असणारा हनुमान लंकेमध्ये प्रकट होतो आणि सीतेला भेटतो.  हनुमान सांगतो, की “ हे माते !  मी प्रभु श्रीरामांचा दूत आहे.  आणि तुझ्याचसाठी त्यांनी मला येथे पाठवलेले आहे ”.  राक्षसांच्या पहाऱ्यामध्ये असणारी सीता सहजासहजी त्यावर विश्वास ठेवीत नाही.  त्यावेळी हनुमान सीतेला श्रीरामाची ओळख म्हणून श्रीरामाच्या करकमलामधील मुद्रिका दाखवितो.  सीतेच्या चेहेऱ्यावर स्मितहास्य उमटते.  क्षणभर ती आपले सर्व दुःख विसरते.  हा हनुमान निश्चितपणे माझ्याच श्रीरामाचा परमदूत आहे, असे तिला मनोमन पटते.  श्रीरामाच्या केवळ स्मरणानेच ती हर्षित होते.  आपली या पहाऱ्यामधून निश्चित मुक्तता होणार, याची जाणीव ही तिला अंतःकरणामध्ये होते.  हनुमान त्या अवस्थेमध्ये सीतेला आधार देतो.  आश्रय देतो.  

हनुमान म्हणजेच मूर्तिमंत भक्ति ! भक्तीच साधकाला परमेश्वराची ओळख करवून देते.  आपल्याही जीवनामध्ये हनुमानाप्रमाणे परमेश्वराबद्दल भक्ति उदयाला येते. हनुमानाचे फार सुंदर वर्णन केले जाते –

मनोजवं मारुततुल्यवेगं जितेन्द्रियं बुद्धिमतां वरिष्ठम् |

वातात्मजं वानरयूथमुख्यं श्रीरामदूतं शरणं प्रपद्ये ||  

असा हा वायुपुत्र असणारा हनुमान शक्ति-युक्ति-बुद्धि-सेवा, श्रद्धा, भक्ति अशा सर्वश्रेष्ठ असणाऱ्या दैवीगुणसंपत्तीचे असणारे आश्रयस्थान आहे. इतकेच नव्हे, तर सर्व बुद्धिमान पुरुषांच्यामध्ये सुद्धा सर्वश्रेष्ठ असून जितेंद्रिय म्हणजेच त्याचे सर्व इंद्रियांच्यावर पूर्णतः नियमन आहे.  तो वायुपुत्र असून सर्व वानरांचा मुख्य असणारा आणि श्रीरामचंद्रांचा प्रमुख सेवक व परमदूत असणारा असा हा हनुमान सीतेच्या जीवनामध्ये येतो.

त्याचप्रमाणे आपल्याही जीवनामध्ये हनुमान येणे म्हणजेच जीवनामध्ये भक्ति, श्रद्धा, शक्ति, युक्ति, बुद्धि या सर्व प्रकारच्या दैवी गुणसंपत्तीचा आविष्कार होणे होय.  म्हणून तरी हा जीव ज्या प्रमाणामध्ये परमेश्वराचे नामस्मरण करेल, अत्यंत व्याकूळ, तन्मय, तल्लीन, तद्रूप होईल, त्यावेळी भगवंताविषयी श्रद्धेचा, भक्तीचा भाव त्याच्या अंतःकरणामध्ये उदयाला येईल.  

- "दाशरथी राम" या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति, मे २००७   
- Reference: "Dasharathi Ram" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand Saraswati, 1^st Edition, May 2007

 हरी ॐ –