उत्तरायण मार्ग | Path of Solar Worship

सूर्य हा संपूर्ण जगताचा प्राण आहे.  सर्व प्राणिमात्रांचे आश्रयस्थान आहे.  तो प्राण अमृत म्हणजे अविनाशी स्वरूप आहे.  तो अभय म्हणजे भयरहित आहे, कारण त्याला चंद्रासारखी क्षय-वृद्धि नाही.  चंद्राला क्षयवृद्धीचे भय आहे.  परंतु सूर्यामध्ये क्षयवृद्धीचा अभाव असल्यामुळे सूर्य हा अमृतस्वरूप, अविनाशी, निर्भयस्वरूप आहे.  

तोच सूर्य-अग्नि-प्राण हा सर्व उपासकांचे परम आश्रयस्थान आहे.  कर्म-उपासनेचा समुच्चय करणाऱ्या उपासकांच्यासाठी सूर्यलोक ही सर्वश्रेष्ठ गति आहे.  सूर्यलोक प्राप्त झाल्यानंतर उपासक पुन्हा या मर्त्यलोकामध्ये येत नाहीत.  मात्र अविद्वान लोकांना या सूर्यलोकात येण्यास निरोध आहे.  अविद्वान, म्हणजेच फक्त कर्मामध्ये रत झालेल्या कर्मठ लोकांना सूर्यलोकाची प्राप्ति होत नाही.  कर्मठ लोकांना दक्षिणायन मार्गाने चंद्रलोकाची प्राप्ति होते.

म्हणून साधकाने दक्षिणायन मार्गाने न जाता कर्म-उपासनेचा समुच्चय करावा.  मन अधिकाधिक सात्त्विक व अंतर्मुख करावे.  त्यासाठी इंद्रियसंयमन, ब्रह्मचर्यव्रताचे पालन व श्रद्धापूर्वक ईश्वरआराधना, गुरुसेवा करावी.  मन सत्संगामध्ये न्यावे.  दुःसंगाचा, विषयसंगाचा त्याग करावा.

याप्रकारे उपासना करून श्रेष्ठ उपासक उत्तरायण मार्गाने तेजस्वी, प्रकाशस्वरूप सूर्यलोक प्राप्त करतात.  ते पुन्हा कधीही मर्त्य लोकाला येत नाहीत.  ते कल्पान्तापर्यंत ब्रह्मलोकामध्ये ब्रह्माजीबरोबर निवास करतात.  त्यांना क्रममुक्ति प्राप्त होते.  कल्पाच्या शेवटी ते मुक्त होतात.  मात्र ही उपासना अत्यंत कठीण आहे.  या उपासनेमध्ये द्वैतभाव नसून उपासक-उपास्य एकरूप होतात.  

- "प्रश्नोपनिषत् " या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति,  एप्रिल २०१२ 
- Reference: "Prashanopanishad" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand  Saraswati, 1^st Edition, April 2012

- हरी ॐ –