Wednesday, February 21, 2018

साधु व इतरांतील फरक | What Makes a Saint Different?




जसे आपण व्यवहारामध्ये पाहतो की, गोटा नारळ आणि ओला नारळ दोन्हीही नारळच असतील तरी त्यामध्ये भेद आहे.  ओला नारळ करवंटीला आतून घट्ट चिकटलेला असतो.  याउलट गोटा नारळ करवंटीच्या आतच राहतो तरीही करवंटीपासून अत्यंत अलग, अलिप्त, अस्पर्शित, अपरिणामी राहतो. त्याचप्रमाणे ज्ञानी आणि अज्ञानी पुरुष यांच्या दृष्टीमध्ये भेद आहे.  

हाच साधु पुरुष आणि सामान्य पुरुष यामधील महत्वाचा भेद आहे.  सामान्य मनुष्य पुढे जातो, परंतु दुप्पट वेगाने त्याचे मन त्याला मागे खेचते.  याचे कारण त्याच्या मनामधील असंख्य वासना, कामना आणि ममत्व होय.  म्हणून कितीही साधना केली, शास्त्रावर नुसती पोकळ, विद्वत्ताप्रचुर चर्चा केली, तरी त्याला वैराग्याचा खरा अर्थ समजणे शक्य नाही.  म्हणून अज्ञानी गृहस्थाश्रमी पुरुषांना प्रयत्न करूनही त्याग किंवा संन्यास काय आहे ?  हे समजू शकणार नाही.  

जो साधु पुरुष आहे, ज्याने मनाने सर्वसंगपरित्याग केलेला आहे, तो वेळ आली तर सर्वकाही सोडून पुढे जाऊ शकतो. इतकी मनाची तयारी पाहिजे.  त्याचाच संन्यासामध्ये अधिकार आहे.  परंतु जोपर्यंत शरीर आहे, तोपर्यंत शरीरधारणेसाठी काही विधि संन्याशाला सुद्धा आवश्यक आहेत.  

संन्यासी पुरुषाने स्वतःच्या शरीराच्या पोषण, वर्धन, रक्षणासाठी वस्त्र आणि भिक्षान्न वर्ज्य करू नये तर ते त्याने अन्य आश्रमाच्या लोकांच्याकडून ग्रहण करावे.  पण चुकून मागील जन्मांच्या संस्कारांच्यामुळे यदाकदाचित द्रव्य, विषयांचे उपभोग, ऐश्वर्य, वैभव, सत्ता, प्रसिद्धि, लोक किंवा त्याचप्रमाणे प्रियजनांबद्दल आसक्ति, ममत्व, स्नेह निर्माण झाला तर त्याचा विचारपूर्वक निःशेष त्याग करावा.   

  
- "ईशावास्योपनिषत्" या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, प्रथम आवृत्ति, एप्रिल २००९
- Reference: "
Ishavasya Upanishad" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand Saraswati, 1st Edition, April 2009


                                                                      - हरी ॐ                 

No comments:

Post a Comment