दास्यत्वाची शक्ति | Strength Of Surrender

अहंकार निरास करण्यासाठी शास्त्रामध्ये दास्यत्वभाव हेच अत्यंत प्रभावी साधन आहे.  दास्यत्वाच्या भावामध्ये नम्रता, विनयशीलता आहे.  दास्यत्व याचा अर्थ दुबळेपणा नव्हे.  किंवा मराठी भाषेमधील दीनभाव हा प्रचलित अर्थ म्हणजे सुद्धा दास्यत्व नव्हे.  दास्यत्व म्हणजेच शरणागति, समर्पण, नितांत श्रद्धा, अनन्य भाव, त्याग, सेवावृत्ति होय.  ज्याचा मी दास होतो, तो स्वामी माझ्यासाठी सर्वस्व होतो.  तेथेच प्रेम, भक्तीचा भाव निर्माण होतो.  त्या स्थानामध्ये दृढ श्रद्धा निर्माण होते.  

ते श्रद्धास्थान माझ्या जीवनातील परमोच्च आश्रयस्थान असते.  त्यांचा शब्द माझ्यासाठी वेदतुल्य असतो.  त्या शब्दाला मी कधीही पर्याय देत नाही.  तेथे मी ‘कां ?’  हा प्रश्न विचारत नाही.  मनामध्ये त्या स्थानाविषयी एकही संशय, विकल्प, शंका निर्माण होत नाही.  त्यांच्या मुखामधून जो शब्द येईल तो माझ्यासाठी प्रमाणभूत असतो.  तो शब्द म्हणजे माझे जीवन जगण्याचे शास्त्र असते.  त्या शब्दाच्या बाहेर जाण्याची कल्पना मी स्वप्नामध्येही करू शकत नाही.  त्यांनी सांगावे आणि मी ऐकावे.  बस्स !  यामध्ये कोणताही प्रतिबंध येत नाही.

त्यामध्ये माझा अहंकार, व्यक्तिगत रागद्वेष, कल्पना, माझी मते, माझी आवड-नावड यांना यत्किंचितसुद्धा स्थान नसते.  त्याचवेळी खऱ्या अर्थाने सेवा होऊ शकते.  सेवेच्या शुद्ध भावामध्ये माझे मनच संपते.  जे सेवामय जीवन जगलेले आहेत, असे थोर साधक काही वेळेस सांगतात की, ‘गुरूंची सेवा करीत असताना स्वतःचे मन सातासमुद्रापलीकडे फेकून द्यावे किंवा खुंटीला बांधून ठेवावे.’  याचा अर्थच सेवेमध्ये मला काय आवडते ?  यापेक्षा माझ्या गुरूंना काय आवडते ?  याला महत्त्व आहे.  त्यामुळे सेवाभावामध्ये, दास्यत्वाच्या भावामध्ये रागद्वेषादि, कामक्रोधादि विकारांचा, तसेच अहंकार-ममकाराचा अत्यंत निरास होतो.  मन अत्यंत अंतर्मुख, शुद्ध, सत्त्वगुणप्रधान होते.  मनामध्ये भक्तीचा उत्कट भाव निर्माण होतो.  

असे मनच पुढील ज्ञानसाधनेसाठी योग्य अधिकारी होते.  त्यामुळेच साधक अत्यंत कठीण असणाऱ्या भवसागरालासुद्धा सहजपणे पार करून जातो.  म्हणून येथे ‘दास’ हाच ‘नमः’ या शब्दाचा अर्थ आहे.  हाच अर्थ वेदांनी, शास्त्रांनी व भगवंतांनी गीतेमधून सांगितलेला आहे.

- "ॐ नमः शिवाय" या परमपूज्य स्वामी स्थितप्रज्ञानंद सरस्वती लिखित पुस्तकामधून, तृतीय आवृत्ति, मार्च २०१५   
- Reference: "Om Namah Shivay" by Param Poojya Swami Sthitapradnyanand Saraswati, 3^rd Edition, March 2015

- हरी ॐ –